Από τα παιδικά μου κιόλας χρόνια θυμάμαι να με συναρπάζουν οι φυσικές επιστήμες, όλοι εκείνοι οι αόρατοι νόμοι, που διέπουν τους μηχανισμούς και την οργάνωση του κόσμου γύρω μας. Οι λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος, η ομορφιά της φύσης και η ποικιλομορφία των ειδών, ο έναστρος ουρανός και τα φυσικά φαινόμενα ασκούσαν πάνω μου μία ανεξήγητη και ανεξάντλητη γοητεία. Θυμάμαι ακόμη βιβλία όπως “Το σώμα μας” της Claire Rayner ή “Το βιβλίο της ζωής” των Εκδόσεων Στρατίκη να με συντροφεύουν ώρες ατελείωτες, εξιτάροντας τη φαντασία και την περιέργειά μου. Λίγα χρόνια αργότερα, μαθήματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όπως η βιολογία, η ανθρωπολογία και η οργανική και ανόργανη χημεία, αποτέλεσαν για μένα πεδίο σοβαρής μελέτης και ενασχόλησης. Το ενδιαφέρον μου στράφηκε σταδιακά στις βιολογικές επιστήμες, με την επιστήμη της ιατρικής και της ζωολογίας να αντιμάχονται εντός μου, για το ποιά θα υπερισχύσει. Έπειτα ώριμης σκέψης και με την παρότρυνση της οικογένειάς μου, αποφάσισα να βαδίσω το κακοτράχαλο εκείνο μονοπάτι, που θα με οδηγούσε σε μία εκ των πλέον υψηλόβαθμων σχολών του μηχανογραφικού της Β΄ Δέσμης. Έχοντας ως κύριους γνώμονες, τον κορεσμό μίας ανώτερης εσωτερικής ανάγκης και παρακίνησης, την κατάκτηση επιστημονικής και επαγγελματικής καταξίωσης, την προοπτική της προσφοράς στο συνάνθρωπο, αλλά και τη δικαίωση των στερήσεων των γονέων μου και της πίστης τους στο πρόσωπό μου, και με οδηγούς τους έμπειρους και αξιοσέβαστους δασκάλους μου και συνοδοιπόρους μου τα βιβλία και τα όνειρά μου, κατάφερα να επιδείξω πείσμα και πειθαρχία, επιτυγχάνοντας το σκοπό μου. Έτσι ένα δροσερό πρωινό του Οκτώβρη του 2000 αξιώθηκα να διαβώ με ικανοποίηση και υπερηφάνεια την πύλη της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ) στη Θεσσαλονίκη με την ιδιότητα του πρωτοετούς Μαθητή του Ιατρικού Τμήματος.
Στην ιατρική βρίσκουν ταυτόχρονα εφαρμογή πολλές από τις βιολογικές και φυσικές επιστήμες, οι οποίες σαν παιδί και έφηβο με συνάρπαζαν. Η ιατρική καταφέρνει ως επιστήμη να συνδυάζει τη θεωρητική γνώση από πληθώρα επιστημονικών πεδίων, όπως η βιολογία, η χημεία, η φυσική, η φυσιολογία και η γενετική, ενώ συγχρόνως ως τέχνη, βρίσκει εφαρμογή στη διάγνωση, την πρόληψη και τη θεραπεία ασθενειών, υπηρετώντας τον άνθρωπο και λειτουργώντας προς όφελός του. Διαθέτοντας επομένως το υπόβαθρο, αλλά συνάμα εγγενείς ιδιότητες, όπως περιέργεια, δίψα για μάθηση, επιμονή και εργατικότητα και ως άλλωστε φρονώ, την απαραίτητη έμφυτη κλίση, η επιλογή του ιατρικού επαγγέλματος αποτέλεσε ουσιαστικά μονόδρομο.
…Όποιος σκοπεύει να μελετήσει σε βάθος την ιατρική, πρέπει να διαθέτει τα εξής προσόντα: φυσική κλίση, εκπαίδευση, κατάλληλο περιβάλλον, έγκαιρη προκαταρκτική εκπαίδευση από την παιδική ηλικία, εργατικότητα, χρόνο…
…Η φυσική κλίση μοιάζει με χωράφι, τα διδάγματα των δασκάλων με σπόρους και η προκαταρκτική γνώση των πραγμάτων από την παιδική ηλικία με την έγκαιρη σπορά˙ το περιβάλλον όπου γίνεται η εκπαίδευση, μοιάζει με την τροφή που δίνεται στα φυτά από τον αέρα που τα περιβάλλει˙ όσο για την εργατικότητα, αυτή είναι η καλλιέργεια˙ και ο χρόνος ενισχύει όλα αυτά, ώστε να φτάσουν στο τελειότερο σημείο της ανάπτυξής τους…
—Ιπποκράτης, Νόμος
Από την πρώτη επαφή με τα μαθήματα της νευροανατομίας και της κλινικής νευρολογίας, ένιωσα μια ιδιαίτερη φυσική έλξη, ικανή να με κάνει να καταλάβω, πως με αυτό ακριβώς το πεδίο θα ήθελα να ασχοληθώ, μετά το πέρας των σπουδών μου. Ανέκαθεν με γοήτευε η πολυπλοκότητα και ιδιαιτερότητα του εγκεφάλου ως όργανο, αλλά και ο κυρίαρχος ρόλος του νευρικού συστήματος στην εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού και την αντίληψη του περιβάλλοντός του. Το γεγονός και μόνο, πως ο εγκέφαλος θεωρείται το πλέον περίπλοκο βιολογικό σύστημα του γνωστού και αντιληπτού σύμπαντος, ήταν αρκετό για να εξάψει τη φαντασία μου και να κεντρίσει το επιστημονικό μου ενδιαφέρον. Είναι πραγματικά ασύλληπτο, πως ένα εξαιρετικά πυκνό δίκτυο εξειδικευμένων νευρικών κυττάρων μπορούν να συνεργαστούν μεταξύ τους και ταυτόχρονα να αλληλεπιδράσουν με το περιβάλλον τους κατά τέτοιον τρόπο, ώστε από την ύλη να ξεπηδήσει πνεύμα και από τον εγκεφαλικό ιστό, νους και λογική.
“Intelligence is the ability to adapt to change”
—Stephen Hawking, Βρετανός θεωρητικός φυσικός και κοσμολόγος
“Overall, the human brain is the most complex object known in the universe - known, that is, to itself”
—Edward Osborne Wilson, Αμερικανός βιολόγος
Μεγαλύτερη χαρά για μένα προσωπικά αποτελεί η ευκαιρία να προσφέρω στο συνάνθρωπο, στο βαθμό πάντοτε που μπορώ και μου επιτρέπεται. Η ικανοποίηση του να είσαι σε θέση να ανακουφίσεις το σωματικό ή τον ψυχικό πόνο κάποιου, να θεραπεύσεις τον ασθενή, παραδίδοντάς τον υγιή στην οικογένειά του και να παρατείνεις της ζωή του χρονίως πάσχοντα, με λίγα μόνο πράγματα θα μπορούσε να συγκριθεί. Θεωρώ τυχερό και ευλογημένο τον εαυτό μου, που μου δίνεται καθημερινά σχεδόν η δυνατότητα, να βιώσω το συναίσθημα αυτό. Η ευγνωμοσύνη, ο σεβασμός, οι ευχές και το χαμόγελο στο πρόσωπο του ανακουφισμένου και θεραπευμένου συνανθρώπου, επισκιάζει εύκολα την πλαστή και μονοδιάστατη ικανοποίηση, που προσδίδουν οι χρηματικές απολαβές.
Πέραν της επιστημονικής προσέγγισης των ασθενών μας και της πιστής εφαρμογής των επίσημων κατευθυντήριων οδηγιών και των κανόνων ιατρικής δεοντολογίας, στοχεύουμε σε ένα ανθρωποκεντρικό μοντέλο λειτουργίας, εμποτισμένο με τις πανανθρώπινες αξίες της ηθικής, του σεβασμού και της προάσπισης της ατομικότητας και του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης, προσαρμοσμένο πάντοτε στις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριολογικά γνωρίσματα του κάθε ασθενούς και επιχρωματισμένο με τις αρετές της ενσυναίσθησης και της ενεργητικής ακρόασης. Για εμάς, ο ιατρός δεν πρέπει να λησμονεί, ότι πολλές φορές απέναντί του έχει ένα άνθρωπο ανήσυχο ή ακόμη και φοβισμένο εξαιτίας των συμπτωμάτων του, επιφυλακτικό ή και διστακτικό απέναντι στο πρόσωπο του ειδικού, τον οποίο επισκέπτεται για πρώτη φορά, και συχνά αγχωμένο για τη διάγνωση που θα λάβει. Στα πλαίσια της δημιουργίας μίας ζεστής ατμόσφαιρας και ενός κλίματος αμοιβαίας εκτίμησης και εμπιστοσύνης, ο ειδικός οφείλει να ακροάζεται τον πάσχοντα με προσοχή και ενδιαφέρον, δίχως απολυταρχική ή σκωπτική διάθεση, επιτρέποντάς του να περιγράψει τα συμπτώματά του, με τα “δικά” του λόγια. Να ξεπεράσει την αμηχανία του, να νιώσει ασφάλεια και να εκφράσει ελεύθερα τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς και γιατί όχι ακόμη και την προσωπική του άποψη, εμπειρία και οπτική, διατηρώντας βέβαια αμφίδρομα διακριτούς τους ρόλους ιατρού και ασθενή.
Θα μπορούσε κανείς εύκολα να πει, πως ένας ιατρός συνεχίζει να ασκεί αδιάκοπα το επάγγελμά του μέχρι τα γεράματά του για λόγους αποκλειστικά βιοποριστικούς και οικονομικούς ή ακόμη χειρότερα για λόγους φιλαργυρίας και απληστίας. Τα ανωτέρω πιθανόν να ισχύουν, σε άλλοτε διαφορετικό βαθμό, σε κάποιες εκ των περιπτώσεων, θεωρώ όμως, πως ο πραγματικός λόγος είναι άλλος. Πρόκειται για μία ανάγκη εσωτερική. Ο “άρρωστος” εναποθέτει σε σένα ολάκερη την ελπίδα του. Σου ανοίγει την ψυχή του και βλέπει στο πρόσωπό σου το θεραπευτή, την ενανθρώπιση των προσευχών του και τον εγγυητή της υγείας και ευζωίας του. Είναι (οφείλει να είναι) μία σχέση ειλικρινής, σοβαρή και ουσιώδης, η οποία σε κάνει να νιώθεις χρήσιμος και παραγωγικός. Η σοβαρή και ηθική άσκηση της ιατρικής προσφέρει ευχαρίστηση, αυτοβελτίωση, ψυχική κάθαρση και πνευματική τόνωση. Η επαφή και η τριβή με την ασθένεια και το φαινόμενο του θανάτου διδάσκουν αδιάλειπτα στον ιατρό συγκατάβαση και ενσυναίσθηση, ωριμότητα και αυτογνωσία. “Συνδιαλέγεται” καθημερινά και σταδιακά συμφιλιώνεται μαζί τους, αποδεχόμενος την προσωπική του ευθραυστότητα και την παροδικότητα της ύπαρξής του. Προσφέρει διαρκώς, χαίρει και σκέπτεται, αναλογιζόμενος τη στιγμή της δικής του ανάγκης, του δικού του τέλους. Η αλαζονεία, η έπαρση και η υπεροψία δεν έχουν θέση στο προσωπικό και κοινωνικό του βίο. Με απλά λόγια, φιλοσοφεί μέχρι τέλους. Άλλωστε “Φιλοσοφία ἐστί μελέτη θανάτου” κατά τον Πλάτωνα. Καθίσταται η ιατρική κατ’ αυτόν τον τρόπο μάθημα, τρόπος και στάση ζωής.
…Πιστεύω ότι η φιλοσοφία είναι αδελφή και συγκάτοικος της ιατρικής. Γιατί η σοφία καθαρίζει την ψυχή από τα πάθη, ενώ η ιατρική διώχνει τις αρρώστιες από το σώμα…
—Δημόκριτος
…Όλα τα στοιχεία της φιλοσοφίας βρίσκονται στην ιατρική: αφιλοκέρδεια, σεμνότητα, ερυθρίαση, συστολή, γνώμη, κρίση, ηρεμία, ετοιμολογία, καθαριότητα, κύρος γνώμης, γνώση των χρήσιμων και αναγκαίων για τη ζωή, απεμπόληση της ακαθαρσίας, απαλλαγή από τη δεισιδαιμονία, θεία υπεροχή. Αυτές οι ιδιότητες που έχουν αντιτίθενται στην ακολασία, την βαναυσότητα, την απληστία, τον πόθο, την κλοπή και την αναίδεια…
—Ιπποκράτης
Ο κος Ιωάννης Βελίτσος είναι Ειδικός Νευρολόγος και διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στην Αγία Παρασκευή Αττικής. Είναι Στρατιωτικός Ιατρός, απόφοιτος της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων (Ιατρικό ΣΣΑΣ) και της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει ειδικευθεί στη Γερμανία και έχει πραγματοποιήσει Μεταπτυχιακές Σπουδές με τίτλο «Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια» στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Είναι Επιστημονικός συνεργάτης της Νευρολογικής Κλινικής της Ευρωκλινικής Αθηνών και σταθερό μέλος της Ομάδος Neurolife. Αντιμετωπίζει όλο το φάσμα των παθήσεων του κεντρικού και περιφερικού νευρικού συστήματος.
Διαβάστε περισσότερα